کاوشگرهایی که تاکنون به مریخ فرستاده شده‌اند، موفق به کشف نشانه‌ای از حیات نشده‌اند، احتمالاً به این دلیل که هیچ شکلی از حیات در این سیاره سرخ وجود ندارد. اما نمی‌توان با قطعیت چنین ادعایی کرد، بنابراین جستجو باید ادامه یابد—آن هم با استفاده از روش‌های نوآورانه، از جمله این ایده غیرمتعارف از یک تیم علمی که در ادامه مطرح می کنیم.
مطابق با مطالعه‌ای که امروز در Frontiers in Astronomy and Space Sciences منتشر شد، اخترزیست‌شناسانی از آلمان و پرتغال نشان داده‌اند که سه گونه از میکروب‌ها به سمت یک اسید آمینه به نام ال-سرین (L-serine) جذب شده و به سمت آن حرکت می‌کنند. این فرآیند که کموتاکسیس (chemotaxis) نام دارد—حرکت یک موجود زنده در واکنش به یک ماده شیمیایی—می‌تواند پایه و اساس یک روش جدید و ساده برای جستجوی حیات میکروسکوپی فرازمینی در مکان‌هایی مانند مریخ باشد.
محققان در این مطالعه نوشتند: "با توجه به اینکه زمین و مریخ در دوران اولیه خود توسط شهاب‌سنگ‌های کربنی بمباران شده‌اند، احتمال وجود ال-سرین در مریخ نیز بالا است." تحقیقات قبلی نشان داده‌اند که ال-سرین می‌تواند در برخی از اشکال حیات، کموتاکسیس ایجاد کند. "اگر حیات در مریخ با بیوشیمی مشابهی با حیات شناخته‌شده روی زمین تکامل یافته باشد، منطقی است که ال-سرین نیز می‌تواند به‌عنوان یک ماده شیمیایی جاذب برای میکروب‌های فرضی مریخی عمل کند."
با توجه به شرایط بسیار سخت سطح مریخ، محققان از "میکروب‌های فرضی مریخی" استفاده کردند که به بقای در شرایط خشن معروف‌اند—موجوداتی که اغلب به آن‌ها "اکستریموفیل" (extremophiles) گفته می‌شود. نمونه‌های مورد آزمایش شامل باکتری‌های Bacillus subtilis و Pseudoalteromonas haloplanktis و همچنین آرکیای Haloferax volcanii بودند.
"باکتری‌ها و آرکیا از قدیمی‌ترین اشکال حیات روی زمین هستند، اما هر یک به روش‌های متفاوتی حرکت می‌کنند و به‌طور مستقل سیستم‌های حرکتی خود را تکامل داده‌اند." این را مکس ریکلس، مهندس هوافضا در دانشگاه فنی برلین و یکی از نویسندگان این مطالعه، در بیانیه‌ای برای Frontiers گفت. توانایی یک موجود زنده کوچک در حرکت مستقل، موتیلیتی (motility) نامیده می‌شود. او افزود: "با آزمایش هر دو گروه، می‌توانیم روش‌های تشخیص حیات را برای مأموریت‌های فضایی قابل‌اطمینان‌تر کنیم."
برای اینکه روش پیشنهادی آن‌ها بیشترین شانس موفقیت را در مأموریت‌های فضایی آینده داشته باشد، یکی از جنبه‌های مهم این مطالعه سادگی بود. تجهیزات آن‌ها شامل یک اسلاید شیشه‌ای (یک قطعه تخت از شیشه) بود که به وسیله‌ی یک غشای نازک به دو بخش تقسیم شده بود. آن‌ها میکروب‌ها را در یک محفظه قرار دادند و ال-سرین (L-serine) را در محفظه‌ی دیگر، سپس منتظر ماندند.
"اگر میکروب‌ها زنده باشند و توانایی حرکت داشته باشند، از طریق غشا به سمت ال-سرین شنا می‌کنند." ریکلس توضیح داد. خوشبختانه، همین اتفاق افتاد، که نشان می‌دهد فضانوردان آینده می‌توانند از این روش برای شناسایی میکروارگانیسم‌های مشابه در نمونه‌های فرازمینی استفاده کنند. طبق این مطالعه، چنین تشخیصی معمولاً حتی با پیشرفته‌ترین تکنیک‌های میکروسکوپی نیز دشوار است.
او افزود: "این روش ساده، ارزان و بی‌نیاز از رایانه‌های قدرتمند برای تحلیل نتایج است."
البته، برای استفاده عملی از این روش در مأموریت‌های فضایی آینده، به یک سیستم خودکار با تجهیزات کوچکتر و مقاوم‌تر نیاز خواهد بود، اما این مطالعه همچنان بر پتانسیل یک روش ارزان‌تر و ساده‌تر برای جستجوی حیات فرازمینی تأکید دارد—رویکردی که معمولاً در جستجوی تمدن‌های بیگانه، کمتر به گوش می‌رسد.