تحقیقی که اواخر سال گذشته منتشر شد، به «ناپیوستگیهای لرزهای در پوسته مریخ» اشاره داشت که دانشمندان معتقدند میتواند نشانهای از وجود آب مایع در زیر سطح مریخ باشد. این کشف، احتمال ادامه حیات میکروبی در سیاره سرخ را افزایش میدهد.
مریخ با گذشتهای باستانی که چندان با زمین متفاوت نیست و نزدیکی نسبی آن به سیاره ما، دهههاست که به موضوعی جذاب برای اخترزیستشناسی (Astrobiology) تبدیل شده است. تحقیقات این تیم نشان میدهد که آب مایع—که برای حیات به شکلی که ما میشناسیم ضروری است—ممکن است در زیر سطح مریخ باقی مانده باشد. این موضوع احتمال ادامه حیات میکروبی در زیر لایه خشک و سنگی سطح مریخ را تقویت میکند.
ایکوئو کاتایاما (Ikuo Katayama)، دانشمند سیارهشناس از دانشگاه هیروشیما و یکی از نویسندگان این مطالعه، در بیانیهای از انجمن زمینشناسی آمریکا گفت: «اگر آب مایع در مریخ وجود داشته باشد، این میتواند به معنای وجود فعالیت میکروبی در پوسته مریخ باشد.»
مریخنوردها، سطحنشینها (Landers) و مدارگردها (Orbiters) مأموریت دارند تا هر جنبهای از سیاره سرخ را مورد بررسی قرار دهند. دادههای آنها تا حدودی بر امکان وجود حیات در مریخ، حتی اگر مدتها پیش منقرض شده باشد، نور میتاباند. در چهار سال گذشته، مریخنورد پشتکار (Perseverance) در حال کاوش در لبه غربی دهانه جِزرو (Jezero) بوده است؛ دهانهای عظیم که میلیاردها سال پیش یک دریاچه از آب مایع را در خود جای داده بود. پشتکار در مسیر خود سنگهای مریخی جالبی را جمعآوری کرده است که ناسا قصد دارد از طریق برنامه بازگرداندن نمونههای مریخی (Mars Sample Return) به زمین بیاورد.
سطحنشین اینسایت (InSight) در نوامبر ۲۰۱۸ بر مریخ فرود آمد و مأموریت آن شامل حفاری در خاک سطحی مریخ، گوش دادن به بادها و گردبادهای غباری در سطح سیاره، و—شاید مهمتر از همه—گوش دادن به نشانههای فعالیت لرزهای در اعماق مریخ بود. پیش از اینکه این سطحنشین در دسامبر ۲۰۲۲ از کار بیفتد، اینسایت بیش از ۱,۳۰۰ زلزله مریخی (marsquakes) را ثبت کرده و نزدیک به ۷,۰۰۰ تصویر از سطح این سیاره به زمین ارسال کرده بود.
برخی از دادههای لرزهای که اینسایت جمعآوری کرد، به وجود مرزهایی در عمق ۶.۲ مایل (۱۰ کیلومتر) و ۱۲.۴ مایل (۲۰ کیلومتر) زیر سطح مریخ اشاره داشت. پیشتر تصور میشد که این مرزها ناشی از تغییرات ناگهانی در تخلخل (Porosity) سنگها باشد. اما نویسندگان این مقاله این نظریه را مطرح کردهاند که این مرزهای ظاهری ممکن است در واقع شکافهایی در لایههای زیرسطحی مریخ باشند که با آب پر شدهاند.
این تیم نحوه عبور انواع مختلف امواج لرزهای که در مریخ رخ میدهند را از میان سازه های سنگی مشابه در سوئد بررسی کردند. آزمایشهای این تیم نشان داد که سرعت امواج لرزهای در نمونههای خشک، مرطوب و یخزده کاملاً متفاوت است. بنابراین، مرزهای شناساییشده در این دو عمق در مریخ میتوانند نشاندهنده تغییر از سنگ خشک به سنگ مرطوب در لایههای زیرسطحی مریخ باشند—و در نتیجه، وجود آب مایع در مریخ.