اگر در میانهی یک طوفان رعد و برق گیر افتادهاید، رایجترین توصیه این است که از درختان دور بمانید، زیرا ممکن است صاعقه را به خود جذب کنند. اما در حالی که برخورد صاعقه قطعاً برای انسان خبر بدی محسوب میشود، تحقیقات جدید نشان میدهد که برخی درختان ممکن است از این برقگرفتگی سود ببرند.
یک تیم تحقیقاتی کشف کرده است که Dipteryx oleifera—درختی بلند و گرمسیری با تاج گسترده که بومی کلمبیا، کاستاریکا، نیکاراگوئه و پاناما است—نهتنها صاعقه را تحمل میکند، بلکه حتی ممکن است برای جذب آن تکامل یافته باشد. این یافتهها در پژوهشی که چهارشنبه در مجله New Phytologist منتشر شد، ارائه شده است.
این تیم تحقیقاتی، به سرپرستی ایوان گورا، زیستشناس جنگل از مؤسسه مطالعات اکوسیستم کری، زمانی به مطالعهی رابطه D. oleifera با صاعقه علاقهمند شد که در سال ۲۰۱۵ در پاناما یک نمونهی منحصربهفرد از این درخت را مشاهده کرد. این درخت پس از برخورد صاعقه تقریباً بدون آسیب باقی مانده بود، در حالی که یک پیچک انگلی که در شاخههایش رشد کرده بود، همراه با دوازده درخت اطراف آن، از بین رفته بودند.
گورا در بیانیهای از مؤسسه مطالعات اکوسیستم کری گفت:
"اینکه ببینیم درختانی هستند که صاعقه به آنها برخورد میکند و همچنان سالم میمانند، واقعاً شگفتانگیز بود."
هفت سال بعد، محققان دریافتند که برخی درختان مقاومت بیشتری در برابر صاعقه دارند. اکنون، این تیم ادعا میکند که برای اولین بار نشان داده است که برای برخی گونهها، برخورد صاعقه نهتنها مضر نیست، بلکه مزیتهایی هم دارد.
گورا و همکارانش وضعیت ۹۳ درخت را در منطقهی حفاظتشدهی بارو کلرادو در پاناما بررسی کردند و برای مدت دو تا شش سال پس از برخورد صاعقه، میزان مرگومیر، وضعیت تنه و تاج آنها، حضور پیچکها یا گیاهان لیانا، و میزان بقای درختان همسایه را ردیابی کردند.
از میان این ۹۳ درخت، ۹ مورد از گونهی Dipteryx oleifera بودند، و همهی آنها با آسیب بسیار کمی از صاعقه جان سالم به در بردند. برقگرفتگی ۷۸٪ از پیچکهای انگلی روی آنها را از بین برد و بهطور میانگین ۹.۲ درخت همسایهی آنها را کشت.
در مقابل، سایر گونههای درختی آسیب بسیار بیشتری متحمل شدند: آنها بهطور میانگین ۵.۷ برگ بیشتری را از دست دادند، و ۶۴٪ از آنها ظرف دو سال پس از برخورد صاعقه از بین رفتند.
گورا در این رابطه میگوید:
"برای یک درخت Dipteryx oleifera، برخورد صاعقه بهتر از برخورد نکردن آن است!"
علاوه بر این، این تیم دریافت که الگوی مشاهدهشده در تمام درختان Dipteryx oleifera صدق میکند. این گونه درختی بهطور کلی کمتر دچار پیچکهای انگلی میشود، و در ۴۰ سال گذشته، درختان همسایهی آنها ۴۸٪ بیشتر از سایر درختان جنگل در معرض مرگ بودهاند.
به لطف فناوری پهپاد، محققان متوجه شدند که درختان D. oleifera معمولاً حدود ۴ متر (۱۳ فوت) بلندتر از درختان اطراف خود هستند—احتمالاً به این دلیل که درختان مرتفع همسایهی آنها بر اثر صاعقه از بین رفتهاند.