در سال ۱۸۳۰، نایبالسلطنه مصر یک ابلیسک ۳,۳۰۰ ساله را به فرانسه هدیه داد—ستونی سنگی با سری هرمیشکل که با کندهکاریهای باستانی تزئین شده است. این ابلیسک در سال ۱۸۳۶ جای خود را در میدان کنکورد پاریس یافت. شاید تصور شود که پس از تقریباً ۲۰۰ سال حضور در قلب پایتخت فرانسه، مصرشناسان پاریسی همه اسرار این یادمان باستانی را کشف کردهاند. اما بهنظر میرسد این ابلیسک مشهور هنوز رازهایی در دل خود پنهان دارد.
ژان-گیوم اولت-پلهتیه، مصرشناس و رمزنگار از دانشگاه کاتولیک پاریس، ادعا کرده که هفت پیام ناشناخته تاکنون را بر روی ابلیسک لوکسور کشف کرده است؛ پیامهایی که به دوران سلطنت رامسس دوم در قرن سیزدهم پیش از میلاد بازمیگردند. این پیامها با هدف اثبات مقام خدایی فرعون در نگاه نخبگان مصر باستان حک شده بودند. این کشف برای نخستینبار توسط رسانههای فرانسوی گزارش شد و قرار است جزئیات بیشتر آن در مقالهای در نشریه ENiM (مصر نیل و مدیترانه) منتشر شود.
اولت-پلهتیه این کندهکاریهای رمزآلود را در دسامبر ۲۰۲۱، هنگامی که ابلیسک در محاصره داربستهای مرمت قرار داشت، شناسایی کرد. این داربستها به او امکان داد تا بخشهای بالای ابلیسک، نزدیک به نوک طلایی آن را از نزدیک بررسی کند. طبق گزارش EuroWeekly، زمانی که او تصمیم گرفت به جای خواندن عمودی هیروگلیفها، آنها را بهصورت افقی بررسی کند، موفق شد نوشتههایی را کشف کند که پیش از آن دیده نشده بودند.
برخی (و شاید همه) از این پیامهای تازه در دل خود هیروگلیفها پنهان شده بودند—تکنیکی که با عنوان «هیروگلیف رمزنگاریشده» شناخته میشود و در گذشته تنها توسط نخبگان مصر باستان استفاده میشد. طبق گفته La Brújula Verde، امروزه فقط شش مصرشناس در جهان قادر به رمزگشایی این نوع نوشتار هستند.
اولت-پلهتیه در مصاحبهای با BFMTV گفت: «مردم متوجه نشده بودند که زیر یکی از نقشهای خدای آمون، یک میز قربانی وجود دارد. این به ما امکان میدهد جملهای را بخوانیم که هیچ بخشی از آن ناقص نیست: قربانیای که پادشاه به خدای آمون اهدا میکند.» به گفته او، ترکیب این نوشتههای تازه کشفشده معانی بیشتری ایجاد میکند؛ پدیدهای که آن را «رمزنگاری سهبعدی» مینامند. در مجموع، این مصرشناس هفت پیام رمزی را در نمای مختلف ابلیسک شناسایی کرده است. او توضیح میدهد که این نوشتههای اسرارآمیز تنها زمانی قابل درکاند که فرد دور ابلیسک حرکت کند.
علاوه بر این، پیامهای رمزآلود تازه کشفشده فقط از زاویهای خاص قابل مشاهده هستند. بهویژه، زمانی که این ابلیسک در ورودی معبد لوکسور در مصر قرار داشت، یکی از این پیامها از سمت رود نیل قابل رؤیت بود. طبق گزارش EuroWeekly، این بدان معناست که پیام مورد نظر — که قدرت خدایی فرعون رامسس دوم را تمجید میکند — برای افراد نخبهای که با قایق به معبد میرسیدند طراحی شده بود. یکی دیگر از کتیبهها بیننده را به ارائه نذورات برای فرو نشاندن خشم خدایان دعوت میکند.
در مجموع، این نوشتههای پنهان بر قدرت، پیروزیها، طول عمر و توانایی رامسس دوم در آرام کردن خدایان تأکید دارند، و این کار از طریق بازیهای زبانی برگرفته از متون معروف پاپیروسی انجام شده است. ژان-گیوم اولت-پلهتیه به نشریه Le Point گفته است: «این پیامها نوعی تبلیغات به نفع سازنده این بنا، یعنی فرعون رامسس دوم، هستند.» او معتقد است رامسس دوم قصد داشت ادعای الهی خود به سلطنت را در نظر طبقه اشرافی بیش از پیش مشروع جلوه دهد، همانطور که EuroWeekly نیز گزارش کرده است.
رامسس دوم، یکی از مشهورترین فراعنه مصر باستان، از سال ۱۲۷۹ تا ۱۲۱۳ پیش از میلاد حکومت میکرد. ابلیسک لوکسور که امروزه در پاریس قرار دارد، یکی از دو ابلیسکی است که او در ورودی معبد لوکسور برپا کرده بود—ابلیسک دوم همچنان در مصر باقی مانده است.
در نهایت، کشف اولت-پلهتیه نشان میدهد که حتی آثاری که برای ما آشنا و شناختهشده به نظر میرسند، همچنان رازهایی در دل خود پنهان دارند که در انتظار کشف شدناند.